2020 was door corona met een omzetgroei van 9 procent een fantastisch supermarktjaar. Naast de onstuimige groei van online en de grote belangstelling voor hygiëne- en schoonmaakproducten, waren er enkele interessante trendbreuken waarneembaar. Vooral in vers.

De eerste ontwikkeling die me opvalt, is dat de (koel)verse maaltijden en salades nauwelijks hebben meegeprofiteerd van de omzetexplosie in supermarkten. Sterker nog, de omzet van deze categorie kromp in 2020 zelfs met 2 procent. In een jaar waarin de horeca een flinke periode gesloten of met beperkende maatregelen geopend was, zou je verwachten dat de omzet van verse maaltijden in supermarkten een flinke boost zou krijgen. Maar niets is minder waar. Een deel van de gemiste horeca-omzet heeft uiteraard zijn weg gevonden via de vele bezorg- en afhaaldiensten. Maar door het vele thuiswerken en het wegvallen van allerlei sociale activiteiten, hebben veel huishoudens ook weer de tijd en rust gevonden om de keuken in te duiken en de avondmaaltijd met basisproducten en -ingrediënten ‘from scratch’ te bereiden. En dat is een breuk met de langetermijntrend naar steeds meer gemak bij de maaltijdbereiding.

 “In een jaar waarin de horeca een flinke periode gesloten of met beperkende maatregelen geopend was, zou je verwachten dat de omzet van verse maaltijden in supermarkten een flinke boost zou krijgen. Maar niets is minder waar”

De tweede ontwikkeling die me opvalt, is dat de versspeciaalzaken een omzettoename van ruim 6 procent hebben laten zien in 2020. Dat moet, gelet op de bijna structurele volume- en omzetdruk waarmee zij al jarenlang worden geconfronteerd, even wennen zijn geweest voor de bakkers, slagers en groenteboeren. Met die ruim 6 procent lijkt het erop dat de omzetgroei in de versspeciaalzaken achterblijft bij het supermarktkanaal. Wie echter bedenkt dat 5 tot 12 procent van de omzet van deze versspecialisten normaliter afkomstig is van leveringen aan bedrijven, instellingen en/of catering, komt tot de conclusie dat versspeciaalzaken in 2020 op consumentenniveau omzetaandeel hebben (terug)gewonnen van supermarkten. Ook speciaalzaken hebben geprofiteerd van het feit dat huishoudens de weg naar hun keuken hebben (terug)gevonden voor de maaltijdbereiding. En doordat diezelfde huishoudens meer tijd hebben, kiezen zij bij de dagelijkse boodschappen voor de avondmaaltijd vanwege corona wellicht eerder voor de relatief rustige speciaalzaak dan voor de ‘drukke’ supermarkt. En ook dat is een trendbreuk.

“Zodra een groot deel van Nederland door de ‘prikstraat’ is geweest en de corona-beperkingen zijn opgeheven, voorspel ik dat we weer vrij snel terugkeren naar ons ‘oude’ normaal”

De grote vraag is of de genoemde trendbreuken in vers een tijdelijk of permanent karakter hebben. Ik denk het eerste. Als de afgelopen corona-periode mij iets heeft geleerd, dan is het wel dat ‘wij’ sociale wezens zijn, die zowel privé als zakelijk naar menselijk contact hunkeren en erop uit willen trekken. Zodra een groot deel van Nederland door de ‘prikstraat’ is geweest en de corona-beperkingen zijn opgeheven, voorspel ik dat we weer vrij snel terugkeren naar ons ‘oude’ normaal (onder jongeren vrees ik in de eerste maanden zelfs voor een waar bacchanaal). Onze sociale agenda’s zullen weer in no time vollopen, het sportieve leven wordt weer volop opgepakt en werknemers sluiten weer aan in kilometerslange files richting kantoor. Ik geloof er namelijk niks van dat werkgevers hun kantoren massaal gaan sluiten. Er zal ongetwijfeld een dagje vaker worden thuisgewerkt en meer online worden vergaderd, maar werknemers zullen daar geen vrije tijd meer mee ‘winnen’. Werkgevers zijn er inmiddels namelijk ook achter dat hun werknemers bij het thuiswerken in (zo vermoeden zij, althans) minder tijd net zo veel en vaak kwalitatief beter werk leveren. Met die kennis in het achterhoofd zal de productiviteit in de komende periode van economisch herstel flink worden ‘gestimuleerd’, ook bij het thuiswerken.

“Onze sociale agenda’s zullen weer in no time vollopen, het sportieve leven wordt weer volop opgepakt en werknemers sluiten weer aan in kilometerslange files richting kantoor”

We zullen het post-corona dus weer snel drukker krijgen. Dat zorgt voor een toenemende gemaksvraag naar (koel)verse maaltijden en salades in de supermarkten en een terugkeer van het ‘alles-onder-één-dak’ kopen bij de supermarkt, ten koste van de versspeciaalzaak. Oftewel, het oude normaal keert weer snel terug. Ook in vers. 

Foto: AH Beeldbank

Meer EFMI Columns:

• Aldi: too Lidl too late?

• CSRD, wat moet je ermee?

• De supermarktsector polariseert

• Plus, AH, Nettorama en de consolidatietrend

• Technologie heeft geen moraal

• Van modderschuit naar vlaggenschip

• Kartelvorming voor het goede doel

• Neckarsulm is ver weg, maar toch…

Op de hoogte blijven van de laatste insights?
Wilt u periodiek geïnformeerd worden over nieuwe onderzoeksartikelen, columns, EFMI-studies en EFMI-kennisevents? Laat dan hier uw gegevens achter: