Onderzoekers van EFMI Business School houden structureel de wetenschappelijke publicaties bij. Iedere maand bespreken zij een interessante studie in vakblad Distrifood Magazine. In deze editie van de EFMI Academic Food Update bespreekt Erjen van Nierop (senior onderzoeker) een studie naar inflatieverwachtingen van consumenten.

Wat is er onderzocht?

Het afgelopen jaar stegen prijzen in de supermarkt met ruim 14% (Superscanner, januari 2023). Veel consumenten hebben ook een eigen ‘intern’ beeld van de prijsstijgingen. Vaak worden deze hoger ingeschat dan deze daadwerkelijk zijn. Kreten als ‘het is anderhalf keer zo duur geworden!’ hoor je regelmatig terug op menig verjaardag. De vraag is hoe deze inflatiepercepties tot stand komen.

Dit is een belangrijk issue, want de inflatieperceptie heeft indirect invloed op hoe en waar consumenten hun geld uitgeven. Als consumenten het idee hebben dat geld snel minder waard wordt, dan zou dat kunnen betekenen dat ze ervoor kiezen om het geld op korte termijn dan maar uit te geven. Dit effect zou echter weer teniet gedaan kunnen worden door het feit dat een hogere inflatie ervoor zorgt dat men met hetzelfde inkomen in de toekomst juist minder kan kopen. Op deze manier bekeken kan (het beïnvloeden van) de gepercipieerde inflatie zelfs gezien worden als een monetair en fiscaal instrument.

In het hier besproken artikel presenteren de auteurs allerlei studies die onderzoeken wat van invloed is op de inflatieverwachtingen van consumenten.

Wie heeft het onderzocht?

Francesco D’Acunto, Ulrike Malmendier en Michael Weber van National Bureau of Economic Research in Cambridge MA, VS.

Hoe zit het onderzoek in elkaar?

De auteurs onderzoeken de resultaten van meerdere survey-studies naar inflatieverwachtingen van consumenten in de VS (o.a. Michigan Survey of Consumers, New York Fed Survey of Consumer Expectations) en Europa (European Commission Consumer Survey). Enkele van deze onderzoeken lopen al sinds de jaren 50, zodat ook de hoge inflaties in de jaren 70 meegenomen kunnen worden. De dataperiode loopt tot en met eind 2021, zodat de startende inflatiestijging halverwege 2021 ook geanalyseerd wordt.

Wat zijn de resultaten van het onderzoek?

De resultaten van meerdere surveys laten zien dat consumenten de inflatie voor komend jaar meestal overschatten. Over de hele dataperiode bekeken, schat slechts 25% van de consumenten de inflatie op een realistisch niveau in, en de rest zit voornamelijk te hoog. De variatie in mate van mis-schatting is niet constant over de tijd: in tijden van negatieve schokken van de economie, zoals tijdens de coronacrisis, lopen de verwachtingen over de toekomstige inflatie sterker uit elkaar.

De auteurs kijken ook uitgebreid naar hoe de voorspelfouten verschillen over sociodemografische variabelen. Vrouwen blijken consistent de inflatie hoger in te schatten dan mannen. Opvallend genoeg geldt dit alleen in gezinnen waar alleen de vrouw boodschappen doet. Als zowel de man als de vrouw des huishoudens boodschappen doet, verdwijnt dit verschil. Consumenten onder de 40 jaar hebben lagere inflatieverwachtingen dan consumenten boven 40 jaar. Verder zien we hogere inflatieschattingen voor consumenten met lagere inkomens en lager opgeleiden.

Als het gaat om inflatieverwachtingen op korte termijn (1 jaar) versus lange termijn (>=2 jaar), blijkt dat consumenten deze meestal vrijwel hetzelfde schatten. Sinds de start van corona is dit anders: de kortetermijnverwachting is de laatste jaren consistent hoger dan de langetermijnverwachting (op jaarbasis). Men ziet de nabije toekomst dus somberder in vergeleken met een jaartje verder.

Welke aanbevelingen voor directies van supermarkten en/of fabrikanten vloeien voort uit het onderzoek?

Het snappen hoe consumenten inflatieverwachtingen vormen, en hoe deze verschillen over groepen in de samenleving, kan managers helpen bij het beprijzen van hun producten en in hun communicatie richting de klant. Consumenten baseren hun prijsinformatie vooral op wat ze zien tijdens shopping trips. Het zal niet eenvoudig zijn percepties over inflatie te beïnvloeden, maar wat retailers wel kunnen doen is inspelen op het gevoel dat veel consumenten hebben dat alles duurder is geworden, bijvoorbeeld door kassamandjes te vergelijken met de concurrentie en deze in de winkel te laten zien. Doel moet dan uiteraard zijn om te laten zien dat prijzen bij de concurrentie (nog) hoger liggen.

Waar is het onderzoek terug te lezen?

D’Acunto, F., Malmendier, U., & Weber, M. (2023). What do the data tell us about inflation expectations? In Handbook of economic expectations (pp. 133-161). Academic Press.

Foto: 123RF.COM.

Meer EFMI Academic Food Updates:

• Schapindeling op productvoordelen of op productkenmerken?

• Hoe belangrijk zijn ondernemers voor het succes van een supermarkt?

• Is een brandstore gunstig voor de merkverkopen in omliggende supermarkten?

• Openen van gemakswinkels: sleutel tot succes?

• Worden gezonde keuzes in de supermarkt opgevolgd door ongezonde keuzes?

• Welke rol speelt demografie bij online boodschappen doen?

• Helpt kleiner verpakken bij suikerreductie?

• Heeft het bieden van alternatieven zin bij (online) out-of-stock?

Op de hoogte blijven van de laatste insights?
Wilt u periodiek geïnformeerd worden over nieuwe onderzoeksartikelen, columns, EFMI-studies en EFMI-kennisevents? Laat dan hier uw gegevens achter: