Onderzoekers van EFMI Business School houden structureel de wetenschappelijke publicaties bij. Iedere maand bespreken zij een interessante studie in vakblad Distrifood Magazine. In deze editie van de EFMI Academic Food Update bespreekt Erjen van Nierop (senior onderzoeker) een studie naar het belang van ondernemers voor het succes van de supermarkt.

Wat is er onderzocht?

In Nederland wordt ongeveer 35% van de supermarktomzet gerealiseerd door franchisenemers. Maar de ene ondernemer is de andere niet, de kwaliteit kan sterk verschillen. Soms nemen ondernemers afscheid, gaan met pensioen en soms besluiten retailers om filialen door te zetten naar ondernemers, zoals nu ook bij Plus gaat gebeuren. Maar waar let je dan op als organisatie, hoe selecteer je de juiste opvolg(st)er?

Voor supermarktorganisaties is het interessant om te begrijpen wat van invloed is op het succes van een zelfstandige supermarkt. Naast bekende factoren als kwaliteit van de winkel, locatie en formule, spelen ook de kwaliteiten van de ondernemer een belangrijke rol. EFMI Business School heeft samen met Marshoek onderzocht hoe belangrijk  ‘de vent (m/v) ’ is in het succes van ‘de tent’. Daarbij is onder andere gekeken naar succesfactoren als vloerproductiviteit en nettoresultaat (%). Deze Academic Update beschrijft de resultaten gepresenteerd in een wetenschappelijk artikel dat geschreven is op basis van het onderzoek.

Wie heeft het onderzocht?

André de Waal (HPO Center Hilversum), Erjen van Nierop en Laurens Sloot (EFMI Business School en Rijksuniversiteit Groningen)

Hoe zit het onderzoek in elkaar?

Om de succesfactoren te identificeren, hebben de onderzoekers een aantal databronnen gecombineerd. Er is een enquête ingevuld door 118 supermarktondernemers, waarin werd gevraagd naar allerlei (niet-financiële) kenmerken van de ondernemer. Dit betreft onder andere het High Performance Organization (HPO) framework, waarmee op vijf dimensies gemeten wordt hoe goed een organisatie presteert: kwaliteit van het management, openheid en actiegerichtheid, langetermijngerichtheid, continue verbetering en vernieuwing, en kwaliteit van de medewerkers. We bespreken hier de gemiddelde waarde van deze componenten, de totale HPO-score.

De enquêtes zijn vervolgens verrijkt met financiële data van Marshoek, waaronder omzet, winst en loonkosten. Ten slotte is ook het verzorgingsgebied in kaart gebracht, op socio-economisch gebied, en de mate van concurrentiedruk. Deze gecombineerde dataset maakt het mogelijk te onderzoeken wat het succes van een supermarkt kan verklaren: de ondernemer, de formule, de winkel of het verzorgingsgebied.

Wat zijn de resultaten van het onderzoek?

De supermarkten met de hoogste totale HPO-scores behalen betere financiële resultaten (zowel qua omzet als marge) dan die van supermarkten met lagere HPO-scores. Deze supermarktondernemers doen het dus goed op (meerdere van) de hierboven genoemde vijf dimensies. Daarnaast vinden de auteurs dat grotere supermarkten (in VVO) beter presteren dan kleinere supermarkten op alle HPO-factoren. Er wordt ook hoger gescoord op HPO indien de manager meer aandacht geeft aan medewerkerstevredenheid en HRM-gerelateerde activiteiten. Ook helpt het om een commerciële ‘mindset’ te hebben, bijvoorbeeld door lokale activiteiten te organiseren of gastheer te zijn in de winkel. Aandacht voor financieel management heeft ook een positief verband met de HPO-score, en er wordt een negatief verband gevonden met tijd besteed aan operationele zaken, zoals logistieke inspanningen, kwaliteitscontrole en overall winkelvloerexecutie.

Verdere analyses toonden aan dat goedlopende supermarkten vaak gerund worden door ondernemers met zo’n 20 à 25 jaar ervaring. Het positieve effect op omzet neemt daarna wel iets af. Het effect op nettoresultaat is onverminderd positief: ondernemers met meer ervaring genereren meer winst. Harder werken, uitgedrukt in uren per week, gaat niet samen met betere resultaten. De best presterende ondernemers werken gemiddeld 35-40 uur per week. Qua managementstijl kunnen we stellen dat de ‘kapitein op het schip’ gemiddeld genomen beter scoort dan de ‘meewerkend voorman’. Een goede ondernemer is dus vooral een goede ‘people manager’.

Welke aanbevelingen voor directies van supermarkten en/of fabrikanten vloeien voort uit het onderzoek?

Als het gaat om het zoeken naar de juiste ondernemer op een supermarkt, is het bijzonder nuttig te begrijpen welk type ondernemer het meeste uit een winkel weet te halen. Het hier besproken onderzoek laat zien dat er zeker een verband is tussen de kwaliteiten van de ondernemer en het succes van de supermarkt. De kunst is dus ondernemers te vinden die deze kwaliteiten bezitten om zo een supermarkt goed te runnen. Te denken valt dan aan een bepaald profiel als het gaat managementstijl (niet te operationeel gefocust), het vermogen om goede werknemers aan zich te binden en extra aandacht voor (lokale) commerciële aspecten. Ook een goed gevoel voor financiële zaken blijkt belangrijk. Een ondernemer die in staat is om qua loonkosten scherp aan de wind te zeilen boekt doorgaans ook betere resultaten onder de streep.

Waar is het onderzoek terug te lezen?

De Waal, A., van Nierop, E., & Sloot, L. (2017). Analysing supermarket performance with the high-performance organisation framework. International Journal of Retail & Distribution Management, 45(1), 57-70.

Meer EFMI Academic Food Updates:

• Is een brandstore gunstig voor de merkverkopen in omliggende supermarkten?

• Openen van gemakswinkels: sleutel tot succes?

• Worden gezonde keuzes in de supermarkt opgevolgd door ongezonde keuzes?

• Welke rol speelt demografie bij online boodschappen doen?

• Helpt kleiner verpakken bij suikerreductie?

• Heeft het bieden van alternatieven zin bij (online) out-of-stock?

• Hoe belangrijk is reputatie als het gaat om duurzaam?

• Is innovatie in functional foods ook functioneel voor de categorie?

Op de hoogte blijven van de laatste insights?
Wilt u periodiek geïnformeerd worden over nieuwe onderzoeksartikelen, columns, EFMI-studies en EFMI-kennisevents? Laat dan hier uw gegevens achter: